واژه ی “بن سای“ (که در ایران به صورت های بونسای، بنسای و بون سای نیز نوشته می شود) واژه ای ژاپنی است که معنای “کاشته شده در سینی” می دهد. این هنر از باغبانی چین باستان نشات می گیرد، که بخشی از آن نیز تحت تاثیر آیین ذن بودیسم ژاپن بوده است.

سال های بسیاری است که از این هنر در تمام جهان استفاده می شود. هدف اصلی پرورش بن سای، بیانی کوچک اما واقعی از طبیعت در قالب یک درخت است. بن سای ها به طور ژنتیکی گیاهانی کوچک نیستند بلکه هر نژادی از درخت را می توان برای پرورش مورد استفاده قرار داد.

درخت بن سای دقیقا چیست؟

استفاده از تکنیک هایی مثل جوانه زدن بذر، هرس کردن، سیم کشی شاخه ها، محدود کردن کود دهی همه به منظور تغییر مسیر رشد سالم این گیاه است. به طور معمول این گیاه در عمق یک متری مگه داشته می شود و به طور ژنتیکی یک گیاه کوتاه قد نیست. در هر صورت، گیاه هایی با برگ های کوچک تر برای طراحی این ترکیب آسان تر هستند. در واقع، هر گونه گیاهی که ساقه یا تنه چوبی داشته باشد، شاخه های بلندی از آن رشد کرده، می تواند در یک ظرف پرورش داده شود تا قابلیت ذخیره غذا/ریشه آن محدود شود و برگ های کوچک تری داشته باشد که برای ایجاد یک بونسای مورد استفاده قرار گیرد.

هدف اصلی از پرورش این گیاه ایجاد تصویری واقعی از طبیعت است. هر چه اندازه این کوچکتر باشد، انتزاعی تر شده و در بیان طبیعت، ناموفق هستند. طبقه بندی های متعددی از بونسای مطرح شده که اگرچه در اندازه ی دقیق آن اتفاق نظر نیست، اما همه ی آن ها به درک جوانب زیبایی شناسی و گیاه شناسی بونسای کمک می کنند. این طبقه بندی ها در اساس بسته به تعداد افراد لازم برای بلند کردن درخت واقعی دارد.

کشیتسوبو: ۳ – ۸ سانتی متر

شیتو: ۵ – ۱۰ سانتی متر

مامه: ۵ – ۱۵ سانتی متر

شوهین: ۱۳ – ۲۰ سانتی متر

کومونو: ۱۵ – ۲۵ سانتی متر

کتاده-موچی : ۲۵ – ۴۶ سانتی متر

کومونو / چیو : ۴۱ – ۹۱ سانتی متر

اومونو / دای: ۷۲ – ۱۲۲ سانتی متر

هاچی-اویه : ۱۰۲ – ۱۵۲ سانتی متر

ایمپریال : ۱۵۲ – ۲۰۳ سانتی متر

تعریف بنسای

برای نام گذاری این گیاه ژاپنی از حروف چینی استفاد شده است. در واقع معنای بن سای می تواند به این صورت بیان شود:

“بن” (حرف سمت چپ) به معنای ظرف (گلدانی که به دو قسمت تقسیم شده باشد)،

“سای” (حرف سمت راست) به معنای درخت یا هر گیاهی که کاشته می شود و رشد می کند.

“بن سای” پس به معنای گیاهی است که در ظرفی کاشته شده است.

باغبانی یا هنر؟

بونسای در واقع باید اشاره ای به آینده باشد، چیزی که حداقل از خلق بالغ در ذهن هنرمند وجود دارد. و چون این گیاه با زندگی و رشد ساخته می شودف آن بخش از آینده هرگز کامل نمی شود و پایان نمی پذیرد. آن ها تحت شرایط و پارامترهای خاص بیولوژیکی، با رعایت سلامت گیاه توسط باغبان درست می شوند. قدیمی ترین و بلندترین بونسای به دلیل تغییرات طبیعی می تواند چندین سبک مختلف را در طول زندگی بلند مدت خود داشته باشد. این گیاه می تواند زندگی طولانی تری از همتایان خود با اندازه کامل داشته باشد، چرا که ما به سلامتی و نیازهای غذایی و آب گیاه اهمیت بیشتری داده، آن را از آسیب های آب و هوا دور نگه داشته و از آفت و بیماری پیشگیری می کنیم. حتی بن سای هایی با ۸۰۰ سال عمر وجود دارند.

بونسای ترکیبی از دانش باغبانی و هنر است. همانطور که تجربه فرد با نوعی از گیاه افزایش پیدا می کند، نگرانی از زنده و سلامت نگهداشتن گیاه منجر به متمرکز شدن روی یک طراحی خاص می شود. مثل تمام سرگرمی ها و هنرهای بشری، بونسای نیز می تواند برای لذت یک فرد پرورش داده شود، یا با دیگران به اشتراک گذاشته شود. میتوان این گیاه را برای لذت شخصی رشد داد یا برای فروش از آن استفاده کرد.

تاریخچه بنسای

اگرچه کلمه ی “بن-سای” یک کلمه ی ژاپنی هست، اما این هنر از چین نشات گرفته است. سال ۷۰۰ با استفاده از تکنیک های خاص نگهداری از درخت در ظروف خاص، شروع به کاشت درختان کوتاه قد کردند و آن را “پون سای” نامیدند.

ابتدا تنها افراد نخبه از این درخت را می کاشتند و از آن به عنوان هدیه ای لوکس و مجلل استفاده می شد. طی دوره ی کاماکورا (دوره ای که ژاپن از بیشتر فرهنگ های چینی در کشور خود استفاده کرد) هنر پرورش درخت در ظرف به ژاپن معرفی شد. ژاپنی ها بونسای را تحت تاثیر زن بودایسم پرورش می دادند. اگرچه در سه قرن گذشته تنها برخی از کشورها این درخت را می شناختند، اما امروزه استفاده از آن بسیار رایج شده است.

آپدیت شده در تاریخ  ۱۱/۰۵/۱۳۹۸

Updated on: 2019/08/02

*کپی برداری با ذکر منبع